Στο πλαίσιο της ανάθεσης, βάσει απόφασης του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, του πολεοδομικού σχεδιασμού σε διάφορες περιοχές της χώρας, προκηρύχθηκε από το ΤΕΕ το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που αφορά και στο Δήμο Μυκόνου.

Πρόκειται για ανοικτό διεθνή διαγωνισμό, με προϋπολογισμό 654.471,42 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, και ορίζοντα υλοποίησης τους 14 μήνες.

Σχετικά με την προκήρυξη της μελέτης του ΕΠΣ Μυκόνου, ο Δήμαρχος Μυκόνου, κ. Κωνσταντίνος Κουκάς, κατόπιν συνάντησης που είχε με τον Πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, είχε δηλώσει πως το Ειδικό Πολεοδομικό «θα διαμορφώσει και ρυθμίσει την εικόνα και το βηματισμό του νησιού για τα επόμενα χρόνια, σε όλους τους κρίσιμους τομείς». Επιπλέον, ο Δήμαρχος σημείωσε την ιδιαίτερη αναπτυξιακή και κοινωνική σημασία «ενός εξειδικευμένου και επίκαιρου σχεδιασμού που ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες της Μυκόνου, διορθώνει αδικίες και κατά προτεραιότητα προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη και σέβεται το περιβάλλον και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του νησιού μας».

Χρονοδιάγραμμα και παραδοτέα του ΕΠΣ

Σύμφωνα με το Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων (ΤΤΔ) της σχετικής διακήρυξης του διαγωνισμού του ΤΕΕ, αντικείμενο του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.) του Δήμου Μυκόνου είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στην έκταση των Δημοτικών Ενοτήτων Άνω Μεράς Μυκόνου και Μυκονίων.

Υπενθυμίζεται, πως τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (Ε.Π.Σ.) εναρμονίζονται με τις κατευθύνσεις των Περιφερειακών και των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων και περιέχουν τις αναγκαίες ρυθμίσεις για την επίτευξη των σκοπών τους, εντός της περιοχής επέμβασης.

Το περιεχόμενο της μελέτης του ΕΠΣ αποτελείται από τα εξής κεφάλαια:

Κεφάλαιο 1. Αναπτυξιακός χαρακτήρας - Προοπτικές ευρύτερης περιοχής μελέτης
Κεφάλαιο 2. Κατευθύνσεις και ρυθμίσεις χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης υπερκείμενων επιπέδων σχεδιασμού για την ευρύτερη περιοχή
Κεφάλαιο 3. Παρουσίαση υφιστάμενων χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης στη ζώνη άμεσης επιρροής περιοχής μελέτης
Κεφάλαιο 4. Τεκμηρίωση χωρικού προορισμού
Κεφάλαιο 5. Πρόταση χωρικού προορισμού περιοχής παρέμβασης
Κεφάλαιο 6. Πρόγραμμα ενεργοποίησης του Ε.Π.Σ. Η κύρια μελέτη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.) (στην οποία ενσωματώνεται και το Συγκοινωνιακό – Κυκλοφοριακό κεφάλαιο) περιλαμβάνει, ως υποστηρικτικές μελέτες, τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.), την Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας, την υδραυλική μελέτη οριοθέτησης των υφιστάμενων υδατορεμάτων, εντός των προς πολεοδόμηση περιοχών και την τοπογραφική μελέτη αποτύπωσης των προς οριοθέτηση ρεμάτων.
Η συνολική προθεσμία για την περαίωση του αντικειμένου της σύμβασης (έκδοση ΠΔ) ορίζεται σε 14 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Στο συνολικό χρόνο εκπόνησης της μελέτης δεν υπολογίζονται τα ενδιάμεσα στάδια των επιμέρους εγκρίσεων των υποστηρικτικών μελετών (εφόσον απαιτηθούν) που μπορεί να μεταβάλλουν το περιεχόμενο της κύριας μελέτης ΕΠΣ.

Υφιστάμενο πλαίσιο χωροταξικής οργάνωσης

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στα επίσημα έγγραφα της διακήρυξης, η Μύκονος δεν διαθέτει Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ). Το 2010, με απόφαση του Δήμου Μυκόνου είχε ανατεθεί η εκπόνηση μελέτης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου στον Δήμο, το οποίο όμως δεν έχει μέχρι σήμερα προωθηθεί προς έγκριση και δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τη μελέτη αυτή. Με Υπουργική Απόφαση εγκρίθηκε το Γ.ΓΙ.Σ. της Χώρας Μυκόνου, ενώ καθορίσθηκε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) στη περιοχή του Δήμου Μυκόνου και σε παρακείμενες νησίδες.

Στο Δήμο Μυκόνου υπάρχει μεγάλος αριθμός εγκεκριμένων πράξεων καθορισμού οριογραμμών αιγιαλού και παραλίας, που καλύπτει σχεδόν όλο το μήκος των ακτών της, ενώ παράλληλα, ο οικισμός της πόλης της Μυκόνου έχει κηρυχθεί ως χρήζων ειδικής κρατικής προστασίας.

Οι κηρυγμένοι παραδοσιακοί οικισμοί στο Δήμο Μυκόνου είναι η Χώρα και η Άνω Μερά, ενώ τέλος, όλο το νησί της Μυκόνου έχει χαρακτηριστεί ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ), ενώ στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Μυκόνου, Δήλου και Ρήνειας έχουν καθοριστεί ειδικοί όροι και μορφολογικοί περιορισμοί για τη δόμηση.

Παρ’ ότι στο νησί της Μυκόνου δεν εντοπίζονται περιοχές του δικτύου Natura 2000, στην ευρύτερη περιοχή της νήσου, εντάσσονται στο δίκτυο τα νησιά Δήμος, Ρήνεια, Χταπόδια και Τραγονήσι, τα οποία ανήκουν στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την Ορνιθοπανίδα. Επίσης, δεδομένης της τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το σύνολο της Μυκόνου έχει χαρακτηριστεί ως Οργανωμένος Αρχαιολογικός Χώρος, σύμφωνα με απόφαση του Υπ. Πολιτισμού και Επιστημών από το 1974.

Όσον αφορά στα ζητήματα δόμησης, το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Χώρας Μυκόνου προέβλεπε ένταξη στο σχέδιο πόλης πυκνοδομημένων και αραιοδομημένων περιοχών συνολικής επιφάνειας 800 στρεμμάτων και οργάνωση του οικισμού της Χώρας Μυκόνου σε μία Πολεοδομική Ενότητα με μέση πυκνότητα 125 κατ./ Ha και μέσο συντελεστή δόμησης 0,6. Ακόμη, με τις διατάξεις του καθορίστηκαν οι χρήσεις γης εντός του οικισμού καθώς και ζώνες προστασίας των ακτών και ζώνη ειδικής προστασίας.

Σε εφαρμογή των κατευθύνσεων του Γ.Π.Σ. της Χώρας Μυκόνου, αναθεωρήθηκε και επεκτάθηκε το Ε.Ρ.Σ. του οικισμού. Περαιτέρω, καθορίστηκαν σε αυτό χρήσεις Γενικής Κατοικίας και Πολεοδομικού Κέντρου. Επίσης, καθορίστηκαν τέσσερις τομείς όρων δόμησης (Α, Α1, Α2 και Β) καθώς και μορφολογικοί όροι και περιορισμοί δόμησης. Περαιτέρω, εγκρίθηκε η νέα επέκταση του Ε.Ρ.Σ. όπου καθορίστηκε χρήση Γενικής Κατοικίας, οι γενικοί όροι δόμησης και οι μορφολογικοί όροι και περιορισμοί..

Με την υφιστάμενη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, η εκτός Ε.Ρ.Σ. και ορίων οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων ή προϋφιστάμενων του έτους 1923 περιοχή του Δ. Μυκόνου, διαιρείται σε επιμέρους ζώνες, για κάθε μία από τις οποίες καθορίζονται ειδικές χρήσεις γης, κατώτατα όρια κατάτμησης και αρτιότητας-οικοδομησιμότητας και όροι και περιορισμοί δόμησης.

Για τις λοιπές σχετικές διατάξεις, σημειώνεται ότι τόσο ο οικισμός της χώρας Μυκόνου, όσο και το υπόλοιπο νησί, διέπονται από το Π.Δ. 13.08.1976 με το οποίο καθορίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης καθώς και διάφορες ρυθμίσεις που αφορούν στην μορφολογία των κτιρίων κ.α.

Οι βασικοί άξονες εναρμόνισης του Ειδικού Πολεοδομικού

Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Μυκόνου θα βρίσκεται σε εναρμόνιση με το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, το οποίο παρέχει στρατηγικές κατευθύνσεις για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και την αειφόρο οργάνωση του εθνικού χώρου.

Το εν λόγω πλαίσιο, εντάσσει τη Μύκονο στο «πολυπολικό αναπτυξιακό νησιωτικό σύμπλεγμα Βορείου και Νοτίου Αιγαίου», για το οποίο επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, η «δημιουργία ενός πλέγματος οικονομικής και πολιτιστικής δραστηριότητας με κύριο προσανατολισμό τον τουρισμό, τον πολιτισμό και το περιβάλλον, αξιοποιώντας παράλληλα και άλλες δραστηριότητες στις οποίες τα νησιά διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα».

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο, το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης η Μύκονος εντάσσεται στα νησιά της Ομάδας ΙΙΙ με σημαντική τουριστική δραστηριότητα σε Περιφερειακό, Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο με αυξανόμενες περιβαλλοντικές πιέσεις, πληθυσμιακή αύξηση και συγκέντρωση και άμεση ανάγκη ελέγχου του είδους της ανάπτυξής τους και στη Ζώνη Α - Περιοχές Ποιοτικής Αναβάθμισης – Εντατικών Τουριστικών Δραστηριοτήτων.

Σύμφωνα με την μελέτη αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ (Β1 στάδιο), το ΠΧΠ καλείται να υποστηρίξει τη δυναμική ανταπόκριση της Περιφέρειας στις νέες προκλήσεις του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι, στο πλαίσιο της Στρατηγικής για Εξυπνη, Διατηρήσιμη και Χωρίς αποκλεισμούς Ανάπτυξη «ΕΥΡΩΠΗ 2020».

Η χωρική οργάνωση βασικών λειτουργιών και οικονομικών δραστηριοτήτων και η πρόβλεψη για την ορθολογική τους ανάπτυξη και συσχέτιση στοχεύουν στη δημιουργία των προϋποθέσεων ώστε η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να ανταποκριθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στον περιγραφέντα ρόλο της στο εθνικό και το ευρωπαϊκό χωρικό σύστημα.

Επομένως, τόσο για το ΠΠΧΣΑΑ, όσο και ευρύτερα για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, διαμορφώνεται το ακόλουθο πλαίσιο:

Βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων
Έμφαση σε τομείς οι οποίοι αποδεδειγμένα πρωτοστατούν στη δημιουργία υψηλού ΑΠΠ
Προσανατολισμός σε εξωστρεφείς δραστηριότητες και ισχυροποίηση της παγκόσμιας θέσης την οποία καταλαμβάνει μέχρι σήμερα ως προς την ελκυστικότητα
Συγκράτηση / σταθεροποίηση πληθυσμού, με προτεραιότητα στη βελτίωση της προσπελασιμότητας και της προσβασιμότητας σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης
Διατήρηση φυσικού αποθέματος / υιοθέτηση της αρχής της «συμπαγούς πόλης» / έλεγχος πολεοδομικής και οικιστικής ανάπτυξης
Διαφύλαξη και ανάδειξη περιβάλλοντος (φυσικού – πολιτισμικού – τοπικού) μέσω ολοκληρωμένου χωρικού σχεδιασμού, αειφορικής διαχείρισης περιβαλλοντικών πόρων, δημιουργίας κατάλληλων τεχνικών υποδομών και δομών
Βελτίωση κοινωνικής και οικονομικής συνοχής
Υιοθέτηση καινοτόμων προσεγγίσεων στον σχεδιασμό, εφαρμογή και χρηματοδότηση των τομέων της ανάπτυξης.
Κινητοποίηση του νησιωτικού πληθυσμού και καλλιέργεια του αισθήματος κοινής ευθύνης.